مفهوم بازی:

کودکان را باید براساس رویکرد رشدی نگاه کرد و شناخت. آن‌ها بزرگسالان کوچک نیستند. دنیای آن‌ها یکی از واقعیت‌های عینی است و تجربیات شان غالباً از طریق بازی بیان می‌شود. درمانگرانی که به دنبال تسهیل ترجمان دنیای عاطفی کودکان و اکتشاف آن هستند، باید دنیای واقعی و کلامی خود را رها کرده و در دنیای ادراکی، عاطفی کودکان قدم بگذارند. برخلاف بزرگسالان، که شیوه‌ی ارتباطی معمولشان کلامی است، شیوه معمولی ارتباطی برای کودکان، بازی و فعالیت است.

کارکرد بازی:

بازی فعالیت محوری و بی‌نظیر دوره‌ی کودکی است که همیشه و همه‌جا اتفاق می‌افتد. کودکان نه نیازی به یادگیری بازی دارند و نه لازم است به اجبار وادار به بازی گردند. بازی کردن فعالیتی خودانگیخته، اختیاری و غیر هدفمند است.

کودکان از طریق بازی ارتباط می‌گیرند:

بازی کودکان را زمانی می‌توان کاملاً درک کرد که آن را به عنوان شکل طبیعی ارتباط آن‌ها در نظر گرفت. کودکان پیش از آنکه از شیوه کلامی استفاده کنند، خودشان را به صورتی کامل‌تر و مستقیم‌تر از طریق بازی خودجوش و خوانگیخته بیان می‌کنند. زیرا در بازی راحت‌ترند. «بازی کردن» تجربیات و احساسات خود، طبیعی ترین فرایند پویا و خوددرمانی برای کودکان است. بازی یک روش مبادله است و محدود کردن کودک به بیان کلامی، از طریق اعمال محدودیت‌هایی که در واقع به کودکان می‌گویند «تو باید هم‌سطح من و با کلمات ارتباط برقرار کنی» به صورت خودکار مانعی در رابطه‌ی درمانی پدید می‌آورد.

بازی در فرآیند درمانی:

یکی از کارکردهای بازی در رشد و تحول کودکان نقش درمانی است. بازی با نقش درمانی خود فرصتی را برای کودک فراهم میآورد تا بتواند نگرانی‌ها و نارضایتی‌هایی را از محیط را تخلیه و عواطفش را بیان کند. بازی درمانی همچنین نقش پالاینده روانی برای کودک دارد و از شدت ناکامی‌ها کاسته و نقشه‌های مفیدی برای حل مشکلات در حین بازی به کودک ارائه می‌دهد. چنانچه به کودکان فرصت داده شود آن‌ها احساسات و نیازهایشان را با بازی کردن به شیوه‌ای بیان می‌کنند که شبیه بیان بزرگترهاست. پویایی بیان و ابزار ارتباط برای کودکان متفاوت است ولی آنچه بیان می‌شود (ترس، اضطراب، خشم، نا امیدی و …) شبیه بزرگسالان است. از این منظر کودکان از اسباب‌بازی به مشابه لغات استفاده می‌کنند و بازی کردن زبان آن‌هاست.

فرآیند بازی درمانی:

بازی درمانی عبارت است از یک رابطه‌ی بین فردی پویا بین کودک و درمانگری که در زمینه فرآیندهای بازی درمانی آموزش دیده است و ضمن فراهم کردن ابزار و امکانات یک بازی گزینش شده، شکل‌گیری یک رابطه‌ی امن برای کودک را تسهیل می‌کند تا از طریق بازی، که طبیعی ترین وسیله ارتباطی کودک برای رشد و شکوفایی بهینه است، کودک خود (احساسات، افکار، تجربیات و رفتارها) را به طور کامل بیان کند و به کاوش بپردازد.

بازی درمانی فعالیتی متمایز از بازی عادی کودکان است، بدین معنا که فرآیند و یا بنا به اعتقاد برخی از پژوهشگران قدرت‌های شفابخشی در آن نهفته است که سبب شده این شیوه به مؤثرترین شیوه درمانگری در کودکان تبدیل شود.

کاربردهای بازی درمانی:

پژوهش‌های بسیاری در زمینه اثربخشی بازی درمانی بر اختلالات و مشکلات رفتاری کودکان صورت گرفته است پژوهشگران کوشیده‌اند تا بازی درمانگری را به عنوان یک روش درمانی موثر در درمان طیف وسیعی از مشکلات و اختلال‌های دوران کودکی، در فهرست موثرترین و پرکاربرد ترین روش‌های درمانی قرار دهند. براساس پژوهش‌های انجام شده بازی درمانی در درمان طیف وسیعی از مشکلات و اختلال‌های دوران کودکی مانند مشکلات جسمانی، اختلال‌های یادگیری، اختلال‌های درونی‌سازی شده شامل افسردگی، اضطراب، اختلال تنیدگی پس‌ضربه‌ای، مشکلات سازشی، مشکلات برونی‌سازی شده مثل پرخاشگری، همچنین اختلال ADHD، مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌های مقابله‌ای به اثبات رسیده است.